اختلال موکنی چیست

اختلال وسواس موکنی که با نام علمی‌ تریکوتیلومانیا نیز شناخته می‌شود زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به‌طور مداوم از نقاط مختلف بدن خود مو بکند که در نهایت منجر به از دست‌دادن موها و پریشانی فرد مبتلا خواهد شد. این کندن مو می‌تواند از نقاط مختلف بدن باشد اما غالبا از سر و یا مژه است. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند در حین کندن مو احساس آرامش می‌کنند؛ اما بلافاصله پس از انجام آن غالبا به دلیل اجبار در موکنی و نتیجه‌ای که این عمل برایشان به همراه دارد، دچار مشکل می‌شوند. این وسواس نوعی اختلال در کنترل تکانه محسوب می‌شود. وجود هر یک از ملاک‌ها یا نشانه‌های زیر، بر اختلال وسواس موکنی دلالت دارد:

• کندن مداوم موی سر و یا موی سایر قسمت‌های بدن که منجر به از دست‌دادن مقدار قابل‌توجه مو بخصوص روی سر می‌شود.
• احساس تنش بی‌اندازه قبل از کندن مو و یا هنگام سعی برای جلوگیری از کندن مو
• سعی‌های مداوم و بی‌نتیجه برای توقف موکندن
• احساس لذت یا داشتن یک حس خوشایند بعد از کندن مو
• کمبود قابل‌توجه مو مانند بروز یک‌سری نقاط کچلی روی سر و یا نبود مو در سایر نقاط بدن مانند مژه‌ها و یا ابروها
• جویدن یا خوردن موی کنده‌شده
• بازی‌کردن با موهای کنده‌شده یا مالیدن این موها به صورت و لب‌ها
• داشتن استرس و مشکلات زیاد در محل کار و یا سایر مکان‌های اجتماعی (این مورد زمانی اتفاق می‌افتد که فرد نیاز به کندن مو دارد و نمی‌تواند آن را جلوی جمع انجام دهد.)

شکل‌گیری اختلال موکنی با mehdikhalili

این اختلال گرچه در بزرگسالان رایج‌تر است، اما ممکن است در کودکان نیز دیده شود. اختلال موکنی غالبا در طول اوایل دوره رشد برطرف می‌شود. در اکثر موارد، روند این اختلال غالبا با شروع بلوغ صورت می‌گیرد. همچنین در برخی موارد نیز ممکن است پس از اتمام دوره بلوغ نیز فرد به آن مبتلا شود. این اختلال مزمن است و اگر درمان نشود، تشدید یافته و با عوارض شدیدتری همراه خواهد بود.

روانشناس خوب در تهران، همانطور که می دانید جهت درمان خیلی از اختلالات لازم است که ما به فردی مراجعه کنیم که در آن حوضه تجربه کافی داشته باشد و لاجرم این خود تبدیل به یک پروژه جستجو می شود. در حوزه وسواس هم درمانگران باتجربه و دانش کافی فقط می تانند به افراد وسواسی کمک کنند و همینطور در حیطه وسواس موکنی درمان هایی وجود دارد که به اختصار به آنها خواهیم پرداخت.

درمان اختلال موکنی

طبق تحقیقات انجام شده، یک درمان مشترک برای همه افرادی که به اختلال موکنی دچار شده‌اند، وجود ندارد؛ بلکه هر فردی که به این اختلال مبتلا می‌باشد، با روش و تکنیک مخصوصی درمان می‌یابد که تنها با کمک و همکاری متخصصان امکان‌پذیر خواهد بود. در حال حاضر، برای درمان اختلال موکنی یا همان تریکوتیلومانیا سه روش موثر وجود دارد:

1. ثبت دقیق این اختلال با آگاهی به زمان، مکان و دلایل موکندن در افراد.
2. تلاش برای تغییر رفتار موکنی و کنترل موثر آن.
3. آموزش تنظیم احساسات و هیجانات برای یافتن یک راه دیگری به‌منظور مواجهه با هیجانات منفی به‌غیر از موکنی

افرادی که به اختلال موکنی مبتلا هستند با پاسخ به سوالاتی می‌توانند راه‌اندازهای درونی مانند افکار، احساسات و حس‌های مختلف مانند سوزش یا خارش و همچنین راه‌اندازهای بیرونی مانند مکان‌ها و یا فعالیت‌هایی که منجر به انجام این عمل می‌شوند را شناسایی کنند. در این‌صورت به‌واسطه شناسایی و شناخت این ویژگی‌ها بهتر و موثرتر می‌توانند برای درمان قدم بردارند.

بدیهی است که افراد هنگام احساس اضطراب تمایل دارند این حس خود را به هر نحوی تخلیه کنند. در این‌صورت می‌توان گفت که در اختلال موکنی، اضطراب و انرژی عصبی افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، به ‌واسطه کندن مو تخلیه می‌شود. در این‌صورت پیش از آن‌که فرد به کندن مو مجبور شود، راه‌های سالم‌تر و بهتری را می‌تواند برای تخلیه اضطراب یا سایر احساسات منفی، امتحان کند. برای این منظور، تنها کافی است به سوالات بالا پاسخ داده و زمان و مکان موکنی خود را بنویسید. این کار باعث می‌شود که راه‌اندازهای خود برای موکنی را پیدا کنید.

همانطور که گفته شد، در اکثر موارد یکسری احساسات و هیجانات مانند اضطراب، ناامیدی، استرس و... به فرد فشار می‌آورد تا موهای خود را بکند. در این زمان فرد باید یاد بگیرد تا از روش‌های دیگری غیر از موکندن، برای تنظیم این احساسات و هیجانات خود استفاده کند. در اینگونه موارد فرد برای اینکه این احساسات و هیجانات اعم از احساسات تنش و اضطراب را از خود دور کند، می‌تواند از تنفس دیافراگمی‌(شکمی) و یا روش آرمیدگی تدریجی عضلات استفاده کند. همچنین روش‌هایی اعم ‌از تصور یک صحنه آرامش‌بخش، مراقبه، گوش‌دادن موسیقی ملایم، پیاده‌روی، نوشیدن یک نوشیدنی گرم، دوش آب گرم و یا استفاده از ماسک صورت یا چشم نیز در این‌گونه موارد بسیار موثر واقع می‌شوند.

علت اختلال موکنی

طبق تحقیقات، این وسواس دارای یک عامل زیستی و وراثتی است. در کنار آن، عواملی مانند خلق‌وخو، محیط و میزان استرس خانواده نیز در بروز این وسواس تاثیرگذار خواهند بود. همانطور که گفته شد، در اغلب موارد زمانی که فرد احساساتی مانند اضطراب و یا تنش را تجربه می‌کند، کندن مو باعث احساس آرامش در او شده و تنش را کاهش می‌دهد. در این‌صورت درد اندکی که پس از کندن مو به‌وجود می‌آید، انرژی روانی فرد را تخلیه کرده و باعث احساس راحتی و لذت او می‌شود. در عین‌حال، می‌توان گفت که موکندن مانند یک فعالیت ذهنی آگاهانه می‌تواند باعث تمرکز شده و باعث می‌شود در افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، احساس اضطراب از بین‌رفته یا کاهش پیدا کند.

عوارض خوردن ریشه مو

اختلال موکنی با مشکلات هیجانی، اجتماعی و حتی پزشکی زیادی همراه است. به‌عنوان مثال یکی از عوارض شایع این اختلال، ایجاد عفونت در قسمت‌های مختلف بدن می‌باشد که موهای آن‌ها کنده شده است. همچنین برخی از مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که بعد از کندن موها اقدام به خوردن آن‌ها می‌کنند، به مشکلات گوارشی مبتلا می‌شوند.

از دیگر عوارض این اختلال می‌توان به ایجاد آسیب زیاد در انجام فعالیت‌های مختلف شغلی، تحصیلی و ارتباطی اشاره کرد. در این‌صورت فرد در رابطه‌های اجتماعی دچار مشکل خواهد شد و اعتماد به‌نفس خود را به‌مرور زمان از دست داده و از حاضرشدن در اجتماع خودداری خواهد کرد.